Vroeg die ochtend start het vaste ritueel. Terwijl de afdrukken van gisteren nog zichtbaar zijn op ieders gezicht, plaatsen we een nieuw masker. Naast drukplekken zijn hoofdpijn en slaperigheid eveneens nare bijverschijnselen van het werken met beschermende middelen, om over de hitte in de pakken en de gevolgen daarvan maar te zwijgen.

Bedreven als we zijn geworden volgen muts, short, bril en handschoenen. Tijdens het ‘aankleden’ zingen we: “Jij krijgt die kap niet van mijn gezicht dat zou je wel willen.” Humor, het verbind en maakt werken tijdens heftige periodes oprecht minder zwaar. Grinnikend om deze parodie scheiden onze wegen en gaan we aan de slag, ieder bij zijn eigen patiënten.

Een van mijn patiënten is Dhr. Zijl. Inmiddels meer dan twee weken bij ons op de Intensive Care (IC), het gaat niet goed. De man gaat verder achteruit ondanks intensieve zorg en behandeling tegen het Covid-19 virus. We staan als medische team met onze rug tegen de muur. Snel breng ik de man in kaart en overleg ik met de intensivist. De situatie is dermate kritiek dat telefonisch contact met Mw. Zijl noodzakelijk is. Ik verzoek haar naar het ziekenhuis te komen, emotioneel vraagt de vrouw of haar man zal overlijden. Openhartig vertel ik hoe we ervoor staan en dat we verwachten hem niet te kunnen redden. In afwachting op de komst van Mw. Zijl was ik de man’s bezweten gezicht, haal een kam door zijn haren en poets zijn tanden. Ik verschoon het kussen en leg voorzichtig zijn slappe hoofd neer, onderwijl vertel ik hem dat zijn vrouw onderweg is en hij nog even vol moet houden.

Kort daarna meldt de vrouw zich en moet ook zij geloven aan een volledige verkleed sessie. Dan snellen we ons naar de kamer, bij de aanblik van haar man schiet de vrouw vol. Het masker belemmert haar een kus te geven, ze pakt zijn hand, klam en krachteloos. Haar grote liefde ernstig ziek, roerloos en niet reagerend. Ik bereid de vrouw voor wat zij in deze fase kan verwachten, check de laatste dingen en laat hen dan samen achter. Direct moet ik naar mijn andere patiënten, eveneens getroffen door het Covid-19 virus en afhankelijk van vele apparatuur. Aangrijpende situaties kunnen vrijwel nooit direct worden overdacht, besproken dan wel verwerkt. Het hoort bij ons vak. Na iedere dienst proberen we als team in kort overleg te ventileren, signaleren en leren we van elkaars situaties. Nabespreken als team is een vast onderdeel van ons dagelijks werk. Dan voegt zich plotseling, tijdens de rode fase, een psycholoog zich bij deze besprekingen. Door het overschot aan ernstig zieke patiënten zorg taken niet kunnen uitvoeren, vergeten of erger (fouten die op de loer liggen). Dat is het schrikbeeld van een ieder van ons.

In de media neemt de aandacht voor de IC verder toe. Verscheidene programma’s belichten bedden capaciteit en personele krapte. Beelden achter de schermen worden getoond en ook de uitdaging waar zorg personeel voor staat wordt niet ongemoeid gelaten. De belangstelling gaat verder, verschillende organisaties/winkelketens tonen hun dankbaarheid. Presentjes worden afgegeven, lokale horeca kookt lekkernijen, spandoeken hangen voor de ramen en massaal klapt Nederland voor alle ‘zorg helden’. Hartverwarmend… Desalniettemin is de belangstelling ons vreemd. Volkomen onwennig en enigszins ongemakkelijk nemen we dit alles dan ook in ontvangst. Deze pandemie lijkt zich te domineren in, alleen, afstand en afscheid. Maar verbondenheid, vertrouwen en verandering zijn eveneens merkbaar. Binnen ieder ziekenhuis, verpleeghuis, thuiszorg en zorg gerelateerde instelling wordt samen het verschil gemaakt. Onvoorwaardelijk in veelal moeilijke situaties en onder soms extreme omstandigheden. Laten we alleen niet vergeten dat dit decennia lang gebeurt. Met Covid-19 maar een nog veel langere periode zonder dit virus. Iedereen herkent eenvoudig de gevolgen van dit virus binnen zijn/haar dagelijkse bezigheden. Echter dat al jarenlang de noodklok luidt, ruim voor deze pandemie, blijkt veel lastiger inzichtelijk te krijgen. Het belang van goede zorg is nu wel duidelijk geworden, maar verandering is noodzakelijk om gezonde zorg verantwoord te kunnen blijven verlenen.

Doorgaans vloeien uit crisis situaties mooie innovaties voort, zal nu eindelijk het moment daar zijn?