Om 02.30uur ’s nachts ben ik bezig om iemand van zwemmershouding te veranderen. Dit betekent dat iemand op z’n buik ligt, waarbij hij volledig in slaap wordt gehouden met medicijnen inclusief dat zijn spieren volledig verslapt zijn. Zijn rechterarm moet langs zijn lichaam komen, zijn linkerarm moet langs zijn hoofd worden gelegd en zijn hoofd moet de andere kant op kijken. Dit moet frequent (gemiddeld om de drie tot vier uur) gebeuren om doorligwonden te voorkomen, zeker op het gezicht!

Dit moet gebeuren zonder dat per ongeluk zijn beademingsbuis, of één van de andere 20 slangen, per ongeluk verwijderd word. Twee collega’s moeten hem bij zijn bovenlichaam optillen zonder dat ze zijn wervelkolom breken. Letsel aan het wervelkolom kan leiden tot gedeeltelijke of volledige verlamming. Dit is helaas een reëel risico gezien zijn spieren verslapt zijn, zacht uitgedrukt is het ‘wat jammer’ als iemand wel geneest van zijn longproblemen maar nooit meer wat kan bewegen.

Als eerste draait een collega zijn rechterarm langs zijn lichaam, dit is een handeling die kennis vereist van menselijke anatomie. Als je de arm van iemand die volledig in slaap is gebracht, en die ook op z’n buik ligt, simpelweg langs zijn lichaam probeert te leggen kan het zo zijn dat je z’n schouder uit de kom trekt, of erger. Ook weer ‘erg jammer’. Tijdens de draai moet ook weer strak worden opgelet dat er niet per ongeluk infusen of arterielijnen (lees: slangetjes) uit vliegen. Nu kan hij worden opgetild.

Terwijl hij in de lucht wordt gehouden dient een derde collega het hoofd (waar een beademingsbuis en maagsonde uit steken) te draaien naar de andere kant, ook hier moet rekening gehouden worden met mogelijk letsel aan de wervelkolom. Bij het optillen van de patiënt kan het ook zo zijn dat er sputum (lees: slijm) zich verplaatst, wat ertoe kan leiden dat de patiënt langzaam (of snel) een gebrek aan zuurstof krijgt. Ook dit kan leiden tot zeer ernstige gevolgen (inclusief overlijden). De drie collega’s dekken dit in door vooraf extra zuurstof te geven (indien dit niet al op maximaal stond) zodat er meer tijd is om te handelen indien nodig. Nadeel van extra zuurstof geven is dat dit niet constant gedaan mag worden omdat je lichaam ook kan verslechteren door hyperoxemie (lees: teveel zuurstof in het bloed). Nadat het hoofd gedraaid is, en hij weer is neergelegd, draait de laatste collega zijn linkerarm richting het hoofd. Ook hier is die anatomie kennis weer nodig gezien dezelfde problemen zich kunnen voordoen als bij de rechterarm. Deze handeling duurt alles bij elkaar ongeveer vijf minuten. In vijf minuten kan het zo zijn dat:
– iemand z’n wervelkolom breekt;
– iemand z’n schouder en/of arm uit de kom wordt getrokken;
– iemand stikt in zijn eigen slijm;
– iemand een belangrijk slangetje verliest met (tot wel) overlijden tot gevolg.

Het antwoord op de vraag, “wat doe je zoal in een nachtdienst op de Intensive Care” is dus: “we draaien mensen tegen doorligwonden”.